Sabah Telah Memberi Lebih Daripada Apa yang Diterima — BoPiMaFo Jawab PMX

Borneo Herald

8.36AM MYT, 24-10-2025

Oleh Daniel John Jambun

KOTA KINABALU : The Borneo Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo) hari ini membidas kenyataan Perdana Menteri Datuk Anwar Ibrahim yang mendakwa bahawa Kerajaan Persekutuan “memberi lebih daripada apa yang diterimanya” daripada Sabah, sambil menyifatkannya sebagai kenyataan yang mengelirukan dan tidak sensitif terhadap realiti ketidakseimbangan fiskal yang telah lama ditanggung oleh Sabah selama berdekad-dekad.

1️⃣ Kerajaan Persekutuan Telah Mengambil Berbilion Dari Kekayaan Asli Sabah

Sejak penubuhan PETRONAS pada tahun 1974, berbilion ringgit hasil minyak dan gas telah diekstrak dari perairan Sabah, namun sebahagian besar hasilnya mengalir ke Perbendaharaan Persekutuan.

Data rasmi menunjukkan bahawa antara tahun 1974 hingga 2011, PETRONAS telah menyumbang lebih RM653 bilion dalam bentuk bayaran kepada kerajaan Persekutuan dan negeri-negeri — tetapi hanya sebahagian kecil daripadanya sampai ke Sabah.

Malah, Jabatan Perdana Menteri sendiri mengakui bahawa antara tahun 1976 hingga 2023, Sabah menerima kira-kira RM23 bilion hasil petroleum, sementara Kerajaan Persekutuan juga mengutip sekitar RM23 bilion daripada pengeluaran minyak Sabah.

Ini bermakna, Putrajaya telah mengambil bahagian yang sama besar — jika tidak lebih besar — daripada hasil minyak Sabah, walaupun sumber tersebut berasal dari wilayah Sabah sendiri.

Lebih penting, angka ini tidak termasuk hasil daripada sektor huluan dan hiliran minyak dan gas yang lebih luas — seperti cukai korporat, duti eksport, operasi penapisan, perkapalan, dan aktiviti petrokimia — yang semuanya dikenakan cukai dan direkod di peringkat Persekutuan.

Ini menunjukkan bahawa keuntungan sebenar Kerajaan Persekutuan daripada sumber petroleum Sabah adalah berkali ganda lebih tinggi daripada angka rasmi yang dinyatakan.

2️⃣ Data Baharu Mengesahkan Sumbangan Besar Sabah

Data Parlimen terkini turut membuktikan betapa besarnya sumbangan Sabah terhadap kekayaan petroleum negara.

Antara tahun 2018 hingga 2024 sahaja, aktiviti huluan minyak dan gas PETRONAS di Sabah menjana pendapatan sebanyak RM205 bilion, berbanding RM285 bilion dari Sarawak dan RM284 bilion dari Semenanjung Malaysia.

Angka ini hanya merujuk kepada pengeluaran huluan, tidak termasuk aktiviti hiliran seperti penapisan, pemprosesan gas asli cecair (LNG), petrokimia, perkapalan dan cukai eksport — yang semuanya dikutip terus oleh Kerajaan Persekutuan.

Dengan kata lain, walaupun Sabah menyumbang lebih daripada satu perempat daripada jumlah hasil petroleum huluan negara — dianggarkan sebanyak RM205 bilion — pulangan yang diterima negeri ini masih jauh tidak seimbang.

Jika hasil hiliran dan cukai korporat turut diambil kira, keuntungan keseluruhan Kerajaan Persekutuan daripada sumber petroleum Sabah berkemungkinan melebihi RM300 bilion dalam tempoh yang sama.

Fakta ini sekaligus menafikan naratif bahawa Putrajaya “memberi lebih daripada apa yang diambilnya” daripada Sabah.

Angka-angka jelas menunjukkan bahawa Sabah telah memberi jauh lebih banyak daripada apa yang diterimanya — dan ketidakseimbangan ini berterusan tahun demi tahun.

3️⃣ Peruntukan Persekutuan Bukanlah Sumbangan Amal

Peruntukan Persekutuan kepada Sabah bukanlah pemberian atau ihsan daripada Putrajaya, tetapi sebahagian daripada tanggungjawab perkongsian hasil yang termaktub dalam Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) dan diperuntukkan di bawah Perkara 112C dan 112D Perlembagaan Persekutuan.

Namun begitu, peruntukan tersebut sering kali ditangguhkan, tidak dibelanjakan sepenuhnya, atau ditahan.

Rekod rasmi menunjukkan bahawa hanya sekitar 60% daripada peruntukan Persekutuan kepada Sabah biasanya dibelanjakan, manakala selebihnya dikembalikan ke Perbendaharaan Persekutuan akibat kelemahan birokrasi dan kawalan langsung Putrajaya ke atas projek-projek tersebut.

Inilah sebabnya mengapa, walaupun saban tahun diumumkan “berbilion-bilion ringgit” peruntukan, Sabah masih terus berhadapan dengan sekolah daif, sistem kesihatan yang lemah, dan infrastruktur yang tidak mencukupi.

4️⃣ Pendirian BoPiMaFo

BoPiMaFo menegaskan bahawa kekayaan dan hak perlembagaan Sabah mesti dihormati dan dipulihkan — bukan dijadikan bahan tawar-menawar politik.

Jika Kerajaan Persekutuan benar-benar ikhlas untuk berlaku adil kepada Sabah, ia mesti:

Memulangkan kawalan dan pengurusan penuh terhadap sumber minyak dan gas kepada Kerajaan Negeri;

Menyalurkan semua peruntukan Persekutuan melalui Dana Disatukan Negeri Sabah; dan

Melaksanakan hak 40% hasil negeri sebagaimana diputuskan oleh Mahkamah Tinggi — tanpa sebarang kelewatan atau rayuan lanjut.

Daniel John Jambun ialah Presiden

Borneo Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)#~Borneo Herald™