Posts
Borneo Herald
10.07AM MYT, 31-10-2025
Oleh Johnny S H Liew
CHANGE Advocate Movement of Sabah (CAMOS) menegaskan bahawa Perjanjian Timbal Balas Perdagangan Malaysia–AS (ART 2025) tidak akan membawa manfaat sebenar kepada Sabah selagi negeri ini tidak diberi kuasa dan keupayaan yang nyata untuk berdagang serta mengeksport atas terma sendiri, melalui saluran dan infrastrukturnya sendiri.
Mengulas kenyataan Timbalan Menteri Perladangan dan Komoditi, Datuk Chan Foong Hin, yang mengatakan bahawa perjanjian tersebut “turut memberi manfaat kepada Sabah,” CAMOS menegaskan bahawa kenyataan itu — walaupun mungkin benar di atas kertas — tidak menggambarkan manfaat ekonomi sebenar yang dirasai oleh rakyat dan pengeluar di Sabah.
Ekonomi Sabah pada tahun 2024 mencatat nilai dagangan melebihi RM100 bilion untuk tahun ketiga berturut-turut. Namun, negeri ini masih berdepan cabaran struktur yang mendalam. Eksport Sabah berjumlah RM61.3 bilion, manakala import meningkat lebih 10%, menyebabkan lebihan dagangan mengecil kepada hanya RM14.9 bilion. Ini mencerminkan kebergantungan berterusan Sabah terhadap pemprosesan luar negeri serta import barangan bernilai tambah dari luar.
Komoditi utama eksport — minyak mentah, kelapa sawit dan gas asli cecair (LNG) — menyumbang lebih 70% daripada jumlah eksport, namun kebanyakannya diproses dan dieksport melalui pelabuhan serta kemudahan di Semenanjung Malaysia. Ini menyebabkan Sabah terus kehilangan peluang nilai tambah dan keuntungan tempatan.
“Sabah kekal sebagai pembekal bahan mentah sementara pihak lain meraih keuntungan daripada pemprosesan hiliran dan logistik eksport,” tegas CAMOS.
CAMOS turut menekankan bahawa ketiadaan autonomi pelabuhan serta infrastruktur eksport yang mencukupi di bawah kawalan Sabah terus memperburuk ketidakseimbangan ini.
Walaupun rancangan menaik taraf Pelabuhan Kontena Teluk Sepangar sedang dijalankan — dengan kerjasama sektor swasta untuk meningkatkan kapasiti kepada 1.25 juta TEU menjelang 2025 — CAMOS menegaskan bahawa pelaburan tambahan, sokongan undang-undang, serta tadbir urus di bawah kuasa kerajaan negeri amat penting agar Sabah benar-benar mendapat manfaat daripada pertumbuhan perdagangan.
Golongan pekebun kecil dan koperasi Sabah juga menghadapi cabaran besar kerana ramai yang masih gagal memenuhi piawaian pensijilan dan pematuhan buruh ketat Amerika Syarikat seperti RSPO, disebabkan kekurangan sokongan kewangan dan teknikal.
Sehubungan itu, CAMOS menggesa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri agar melangkaui jaminan politik semata-mata dan memberi tumpuan kepada pelaburan strategik dalam bidang berikut:
Pembinaan loji pemprosesan dan industri hiliran;
Pembangunan hab logistik dan taman perindustrian; dan
Program promosi eksport berasaskan komuniti akar umbi untuk meningkatkan daya saing dan penyertaan inklusif.
Dalam konteks ini, CAMOS menggesa Parti Warisan — sekiranya diberi mandat semula — untuk menuntut agar Sabah diberi tempat di meja rundingan perdagangan, serta supaya klausa penglokalan (localisation clauses) dimasukkan dalam dasar perdagangan bagi memastikan pembahagian hasil eksport yang adil.
“Keadilan perdagangan sebenar hanya akan tercapai apabila Sabah dapat mengawal sendiri rantaian nilai perdagangannya, mengeksport secara langsung, dan memanfaatkan sumber semula jadinya bagi pertumbuhan ekonomi yang mampan,” tambah CAMOS.
Akhir sekali, CAMOS menyeru Warisan agar mengadakan dialog terbuka dan kolaborasi berasaskan tindakan dengan Kerajaan Persekutuan bagi merombak ketidaksamarataan struktur dalam sistem perdagangan negara — dengan menumpukan kepada pelaksanaan konkrit, bukan sekadar retorik politik.
Hanya melalui langkah-langkah sebenar ini, barulah ART 2025 mampu menunaikan janjinya untuk Sabah dan Sarawak — mengubah peluang menjadi kemakmuran, bukan sekadar meninggalkan Sabah di pinggir sebagai pengeluar bahan mentah untuk keuntungan orang lain.
JOHNNY S H LIEW ialah Penyelaras
Change Advocate Movement of Sabah (CAMOS)
Bahagian Kota Kinabalu#~Borneo Herald™
No comments:
Post a Comment