Jawi pada MyKad: Idea Songsang yang Memecah Belah, Bukan Menyatukan

              Robert Pei                  Daniel J. Jambun

Oleh Daniel John Jambun & Robert Pei, 28-8-2025

KAMI, Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo) dan Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ), menolak sekeras-kerasnya cadangan Ahli Parlimen Tumpat, Mumtaz Md Nawi (PAS) untuk memasukkan tulisan Jawi ke dalam kad pengenalan rakyat Malaysia, sama ada dalam bentuk fizikal atau digital.

Cadangan ini bukanlah soal warisan atau keselamatan — ia adalah usaha memaksakan identiti satu komuniti ke atas dokumen rasmi yang dimiliki oleh semua rakyat Malaysia.

Menjawab Empat Dakwaan

1. Warisan (Legacy)

Mumtaz berhujah bahawa Jawi melambangkan warisan. Tetapi warisan Malaysia tidak terbatas kepada satu tulisan. Warisan sebenar kita ialah kepelbagaian — Rumi, Jawi, tulisan Cina, Tamil, Iban, Dusun, Murut dan lain-lain. Mengangkat hanya satu tulisan bererti mengkhianati warisan bersama Malaysia yang majmuk.

2. Sinergi (Synergy)

Dia mendakwa Jawi membawa “sinergi.” Hakikatnya, memaksa satu simbol identiti hanya akan menimbulkan perpecahan, bukan perpaduan. Sinergi sebenar lahir daripada dasar yang menyatukan rakyat melalui keadilan dan keterangkuman, bukan dengan mengutamakan satu budaya berbanding yang lain.

3. Identiti (Identity)

Dia mengatakan Jawi wajar menjadi sebahagian daripada identiti kebangsaan. Kami menolak dakwaan ini. Kad pengenalan nasional sudah pun melambangkan kewarganegaraan kita. Menambah Jawi hanya akan mengurangkan maksud identiti itu kepada simbol keagamaan atau etnik, sekali gus bercanggah dengan Perlembagaan yang menjamin semua rakyat Malaysia memiliki taraf kewarganegaraan yang sama tanpa mengira kaum atau agama.

4. Keselamatan (Security)

Dia mendakwa Jawi meningkatkan keselamatan. Ini tidak berasas sama sekali. Keselamatan MyKad bergantung pada teknologi biometrik, integriti data, dan penguatkuasaan yang mantap — bukan pada penambahan tulisan lain. Mengaitkan isu keselamatan dalam cadangan ini hanyalah gimik politik.

Kad Pengenalan Mesti Melambangkan Kewarganegaraan Bersama

Kad pengenalan nasional ialah simbol perpaduan kewarganegaraan. Ia mesti bebas daripada pengaruh agama atau budaya tertentu. Menambah Jawi hanya akan menukar dokumen neutral kepada penanda pemisah.

Malaysia adalah sebuah persekutuan sekular dengan Islam sebagai agama rasmi Persekutuan, tetapi Malaysia bukanlah sebuah negara Islam. Ini bukan pendapat kami semata-mata — ia adalah kedudukan jelas Perlembagaan Persekutuan dan keputusan Mahkamah Agung dalam kes Che Omar bin Che Soh (1988). Kad pengenalan mestilah mencerminkan kebenaran perlembagaan ini: setiap rakyat Malaysia, tanpa mengira agama, bahasa atau etnik, berkongsi taraf kewarganegaraan yang sama.

Salah Guna Singapura Sebagai Perbandingan

Mengheret Singapura ke dalam perdebatan ini adalah tidak masuk akal. Sistem Singapura dibina atas asas kecekapan dan meritokrasi, bukan kepura-puraan agama. Menjadikan contoh “Batman Bin Superman dalam Jawi” sebagai hujah bukan sahaja tidak serius, malah menghina kecerdikan rakyat Malaysia.

Kedudukan Sabah dan Sarawak Mesti Dihormati

Apabila Sabah dan Sarawak bersetuju membentuk Malaysia pada tahun 1963, jaminan telah diberikan melalui Perjanjian Malaysia (MA63) dan 20 Perkara. Perkara 1 jelas menyatakan: “Tiada agama rasmi bagi Borneo Utara (Sabah).” Cubaan untuk mengislamisasikan dokumen rasmi atau simbol negara adalah pelanggaran terhadap semangat perjanjian ini.

Sabah dan Sarawak ialah masyarakat berbilang agama dan etnik. Sebarang usaha untuk memonopoli simbol kebangsaan oleh satu kumpulan sahaja adalah pengkhianatan terhadap kepelbagaian yang menjadi asas penubuhan Malaysia.

Keutamaan Sebenar, Bukan Simbolisme

Daripada bermain politik dengan kad pengenalan, ahli parlimen sepatutnya memberi tumpuan kepada masalah sebenar rakyat Malaysia:

Kos sara hidup yang meningkat dan isu keselamatan makanan

Infrastruktur awam yang lemah di Sabah dan Sarawak

Agihan sumber dan hasil yang tidak seimbang

Pengangguran belia dan kekurangan peluang pekerjaan

Rakyat Sabah dan Sarawak tidak akan terpedaya dengan perubahan kosmetik yang langsung tidak memperbaiki kehidupan mereka.

Kami menyeru kerajaan persekutuan untuk menolak idea yang memecah belah ini. Jawi, Rumi, tulisan Cina, Tamil, atau mana-mana sistem tulisan lain semuanya adalah sebahagian daripada warisan budaya Malaysia — tetapi tiada satu pun patut menguasai kad pengenalan, dokumen kewarganegaraan bersama.

Kekuatan Malaysia terletak pada kepelbagaian. Pemimpin kita mesti mempertahankan Perlembagaan dan MA63, bukan merosakkannya dengan agenda sempit dan bersifat sektarian.

Dikeluarkan bersama oleh:

Daniel John Jambun

Presiden

Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Robert Pei

Presiden

Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ)#~Borneo Herald™