Sabah Diketepikan dalam Perjanjian Laut Sulawesi — Kerajaan Persekutuan Wajar Tampil dengan Ketelusan dan Akauntabiliti

                         Daniel John Jambun 

Oleh Daniel John Jambun, 5-7-2025

KAMI mengambil maklum kenyataan Timbalan Menteri Luar mengenai Perjanjian Laut Sulawesi 2023 yang ditandatangani antara Malaysia dan Indonesia pada 8 Jun 2023. Walaupun agensi teknikal Sabah terlibat dalam perbincangan awal, tiada seorang pun wakil Kabinet Sabah hadir semasa majlis menandatangani perjanjian tersebut — satu pengabaian yang amat ketara dalam isu yang menyentuh sempadan maritim negeri ini.

Maklumat penting mengenai perjanjian ini:

Ia hanya merangkumi sempadan laut wilayah (sehingga 12 batu nautika);

Blok Ambalat (ND6/ND7) yang masih dipertikaikan dan terletak dalam Zon Ekonomi Eksklusif (EEZ) Malaysia dikecualikan daripada perjanjian ini;

Perjanjian ini belum diratifikasi dan teks penuhnya masih belum didedahkan kepada umum.

Walaupun Perdana Menteri Anwar Ibrahim bersama beberapa menteri kanan Persekutuan hadir di Jakarta semasa majlis menandatangani perjanjian tersebut, tiada seorang pun Menteri dari Kabinet Sabah disenaraikan dalam delegasi rasmi. Ini menimbulkan persoalan serius tentang peranan dan pengiktirafan Sabah dalam proses membuat keputusan di peringkat Persekutuan yang melibatkan kedaulatan maritim negeri ini.

Kami tegaskan bahawa penglibatan teknikal tidak boleh menggantikan representasi politik yang sah. Setiap keputusan yang menyentuh sempadan dan integriti wilayah Sabah tidak boleh dibuat tanpa kehadiran Sabah secara langsung — dari segi bentuk dan hakikat.

Sehubungan itu, kami menggesa Kerajaan Persekutuan untuk:

1. Mendedahkan dan menyahklasifikasi teks penuh perjanjian serta semua dokumen berkaitan untuk penelitian awam dan semakan Parlimen;

2. Menjamin representasi politik penuh Sabah dalam semua rundingan masa depan yang melibatkan perairan dan sumber luar pesisir negeri ini;

3. Mengecualikan blok Ambalat (ND6/ND7) daripada sebarang pelaksanaan atau pembangunan bersama selagi kepimpinan Sabah tidak dilibatkan secara rasmi;

4. Menghormati semangat dan peruntukan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) dengan mengamalkan prinsip federalisme yang tulen.

Rakyat Sabah berhak mendapat ketelusan, penghormatan, dan tempat di meja rundingan apabila keputusan dibuat mengenai tanah dan laut milik kita. Apa-apa yang kurang daripada itu adalah satu penghinaan terhadap kedaulatan negeri ini.

Daniel John Jambun

Presiden, Borneo’s Plight in Malaysia Foundation

&

Change Advocate Movement Sabah (CAMOS).#~Borneo Herald™