PDA74 Tidak Sah dan Terbatal, Sabah dan Sarawak Perlu Tuntut Hak Mereka

Borneo Herald

9.29AM MYT, 7-11-2025

Sidang Media Khas 9 November, 2025

Sabah Sarawak Rights – Australia New Zealand (SSRANZ) dan Borneo Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo) menyatakan sokongan penuh kepada penganjur serta peserta Sidang Media “Sarawak Petroleum, Oil & Gas” yang akan diadakan di Borneo Cultures Museum pada 9 November 2025.

ACARA 9 November ini menandakan detik penting dalam perjuangan berdekad-dekad rakyat Sarawak untuk merebut semula kedaulatan minyak dan gas negeri serta menuntut keadilan terhadap penindasan sistematik yang dilembagakan melalui Akta Pembangunan Petroleum 1974 (PDA74).

PDA74 — ALAT PENJAJAHAN EKONOMI

Pengambilalihan kawalan terhadap sumber minyak dan gas Sarawak serta Sabah tidak pernah menjadi sebahagian daripada terma yang dipersetujui dalam Perjanjian Malaysia 1963 (MA63). Malah, kerajaan Persekutuan Tanah Melayu ketika itu secara sengaja mengelak daripada membincangkan isu ini selepas Brunei secara terbuka menolak cubaan Malaya untuk menguasai kekayaan petroleum Brunei — antara sebab utama Brunei enggan menandatangani MA63.

Pelaksanaan PDA74 jelas melanggar semangat dan niat asal MA63 serta asas penubuhan Persekutuan Malaysia. Akta ini digubal tanpa persetujuan kerajaan negeri Sarawak dan Sabah, secara terus bertentangan dengan Perkara 161E(2)(a) Perlembagaan Persekutuan, Artikel VIII MA63, serta Ordinan Perlombongan Minyak 1958 (OMO).

Dengan secara tidak sah menyerahkan pemilikan semua sumber petroleum kepada PETRONAS, akta ini telah merampas kekayaan semula jadi kedua-dua negeri dan mengukuhkan kuasa pusat di Kuala Lumpur atas nama pembangunan — satu bentuk penjajahan ekonomi pasca-kolonial yang klasik.

Kerajaan Persekutuan juga gagal mematuhi Perkara 76(1)(b) Perlembagaan Persekutuan, yang mewajibkan rundingan dengan kerajaan negeri sebelum menggubal undang-undang yang menjejaskan hak negeri — menjadikan PDA74 tidak berperlembagaan dua kali ganda.

Walaupun sidang media ini memberi tumpuan kepada hak minyak dan gas Sarawak, SSRANZ dan BoPiMaFo menegaskan bahawa penafian hak hasil dan sumber di Sabah berakar daripada penindasan yang sama. Kedua-dua perjuangan ini berpunca daripada asas yang sama — PDA74 dan Perjanjian Malaysia 1963 yang cacat dari segi undang-undang — yang telah menginstitusikan penghambaan ekonomi dan ketidaksamarataan politik sejak tahun 1963.

Ketidakadilan ini juga berkait dengan keputusan tahun 1974 yang sama — tahun di mana hak Sabah terhadap 40% hasil persekutuan dihentikan secara tiba-tiba. Setengah abad kemudian, walaupun Mahkamah Tinggi Sabah telah mengesahkan hak ini, Putrajaya terus menangguhkan pelaksanaan dengan pelbagai alasan pentadbiran.

Kenyataan bahawa Perdana Menteri akan “menilai semula” keputusan mahkamah menimbulkan persoalan perlembagaan yang serius — bila pula kuasa kehakiman diberikan kepada Perdana Menteri? Keengganan mematuhi keputusan mahkamah ini menunjukkan hakisan serius terhadap semangat federalisme dan kedaulatan undang-undang.

ASAS TIDAK SAH — UNDANG-UNDANG TIDAK SAH

SSRANZ dan BoPiMaFo menegaskan bahawa penubuhan Malaysia bukanlah proses penyahjajahan sebenar, tetapi satu pemindahan penjajahan terhadap dua wilayah yang belum merdeka — Borneo Utara (Sabah) dan Sarawak — kepada Malaya.

Artikel IV MA63 memberi kuasa kepada Britain “untuk menyerahkan kedaulatan dan bidang kuasa kepada Persekutuan Tanah Melayu”, yang secara jelas membuktikan bahawa proses tersebut adalah penggabungan secara aneksasi, bukannya penyatuan rakan setara.

Langkah ini melanggar Resolusi 1514 dan 1541 Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) yang mensyaratkan proses penentuan nasib sendiri (self-determination) sebelum sebarang penyatuan boleh berlaku.

Oleh kerana tiada proses penentuan nasib sendiri dijalankan, penubuhan Malaysia adalah tidak sah dari awal (void ab initio) mengikut undang-undang antarabangsa. Maka, semua undang-undang terbitan selepas itu — termasuk PDA74 — adalah cacat perlembagaan dan tidak mempunyai kesahan undang-undang.

Jika MA63 tidak sah, maka kedaulatan Malaysia ke atas Sabah dan Sarawak juga tidak sah; dan jika kedaulatan itu tidak sah, maka PDA74 adalah satu bentuk pendudukan ekonomi yang menyalahi undang-undang.

PELANGGARAN UNDANG-UNDANG ANTARABANGSA

PDA74 secara langsung melanggar Resolusi PBB 1803 (XVII) mengenai Kedaulatan Kekal Ke Atas Sumber Asli, yang menegaskan hak setiap rakyat untuk mengawal dan menikmati hasil kekayaan semula jadi mereka.

Dengan terus merampas hasil minyak dan gas Sarawak serta Sabah, kerajaan Persekutuan melanggar resolusi tersebut dan prinsip kesamarataan dalam sistem persekutuan.

Tambahan pula, dengan mengetepikan sempadan wilayah Sarawak yang ditetapkan dalam Sarawak (Alteration of Boundaries) Order in Council 1954 dan Oil Mining Ordinance 1958, kerajaan Persekutuan telah merampas secara tidak sah pelantar benua dan sumber maritim Sarawak — pelanggaran serius yang menggugat integriti persekutuan dan reputasi antarabangsa Malaysia.

HALA TUJU KE HADAPAN

SSRANZ dan BoPiMaFo menyeru seluruh rakyat Sarawak untuk bersatu menuntut hak yang sah dan bermaruah ini:

1. Pemansuhan segera Akta Pembangunan Petroleum 1974 (PDA74);

2. Pemulangan dan pampasan hasil petroleum yang dirampas sejak 1974;

3. Pengiktirafan hak kedaulatan Sarawak ke atas semua sumber petroleum di darat dan di luar pesisir; dan

4. Semakan antarabangsa terhadap MA63 oleh Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) bagi menentukan kesahan penubuhan Malaysia serta memudahkan proses penyahjajahan sebenar di bawah seliaan PBB.

SSRANZ dan BoPiMaFo juga menegaskan bahawa perjuangan Sabah untuk menuntut kembali hak 40% hasil persekutuan serta kawalan terhadap sumber alamnya adalah sebahagian daripada gerakan yang sama untuk keadilan, kesaksamaan, dan penentuan nasib sendiri.

Perjuangan Sarawak terhadap hak minyak dan gas adalah sebahagian daripada perjuangan yang lebih besar untuk keadilan dan kedaulatan sebenar. Setengah abad penipuan perlembagaan telah membuktikan bahawa autonomi sejati tidak akan wujud dalam persekutuan yang dibina atas asas ketidaksamarataan.

SSRANZ dan BoPiMaFo mengulangi solidariti tidak berbelah bahagi mereka bersama rakyat Sarawak — dan rakyat Sabah — dalam perjuangan aman dan sah untuk menuntut semula kedaulatan ke atas sumber serta masa depan mereka sendiri.

Sabah Sarawak Rights – Australia New Zealand (SSRANZ)

Borneo Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)#~Borneo Herald™